Sprzedaż udziałów w spółce z o.o. - o czym pamiętać

Sprzedaż udziałów to podstawowa forma zmian właścicielskich w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Co więcej, sprzedaż udziałów nie może być wyłączona umową spółki - prawo do dysponowania udziałami w spółce to jedno z podstawowych praw wspólników.

W ostatnich latach na popularności zyskuje spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jako najbardziej optymalna forma wykonywania działalności gospodarczej pod względem kosztów, podatków i składek ubezpieczeniowych. Prowadzenie biznesu łączy się czasami również z koniecznością wyjścia z przedsięwzięć, w których już dłużej nie chcemy uczestniczyć. Warto przemyśleć taką decyzję pod względem koniecznych do podjęcia działań prawnych.

Udziały i związane z nimi prawa w spółce z o.o.:

Umowa sprzedaży udziałów przenosi własność tych udziałów na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły. Skoro właścicielem udziałów jest wspólnik - czyli osoba fizyczna lub osoba prawna, czynność sprzedaży udziałów to czynność prawna dokonywana pomiędzy dotychczasowym wspólnikiem a nowowstępującym do spółki wspólnikiem. Spółka ma w tej transakcji rolę poboczną, ograniczoną do wymienionych w umowie spółki uprawnień - przykładowo - wyrażenia zgody na taką transakcję.

W jakiej formie należy zbyć udziały w spółce z o.o.?

Sprzedaż odbywa się w formie pisemnej z notarialnie poświadczonymi podpisami. Taka forma wymaga stawienia się u dowolnie wybranego notariusza w celu potwierdzenia przez notariusza prawidłowości złożenia podpisów pod dokumentem umowy. Oznacza to, że notariusz nie weryfikuje treści umowy spółki, jak również nie czuwa nad zgodnością z prawem jej zapisów. Stąd też warto w przypadku konstruowania umowy sprzedaży udziałów zasięgnąć pomocy profesjonalnego prawnika.

Zgoda spółki na zbycie udziałów - co zrobić, gdy spółka nie zgadza się na zbycie udziałów?

Zgody na zbycie - m. in. poprzez sprzedaż - udziałów wyraża organ uprawniony do reprezentacji spółki, czyli zarząd. Zgromadzenie wspólników nie prowadzi spraw spółki, a generalną zasadą jest odpowiedzialność zarządu przed wspólnikami za decyzje podejmowane w ramach prowadzenia spraw spółki.

W sytuacji, gdy planowana przez wspólnika sprzedaż udziałów nie spotyka się ze zgodą zarządu, wspólnik ten dysponuje uprawnieniem do wystąpienia do sądu rejestrowego właściwego dla spółki o zgodę na dokonanie takiej transakcji. Taka zgoda wyrażona przez sąd zastępuje zgodę spółki na dokonanie takiej czynności.

Istotną sprawą jest to, że zgodnie z przepisami KSH, zarząd udziela zgody na zbycie, a nie na nabycie udziałów, zatem jedynym podmiotem legitymującym się uprawnieniem do uzyskania zgody od spółki (ewentualnie zastępczo - sądu rejestrowego) na transakcję dotyczącą przeniesienia własności udziałów, jest podmiot zbywający te udziały. Wobec powyższego nabywca nie ma możliwości aktywnego uczestniczenia w procesie uzyskania zgody korporacyjnej dotyczącej transakcji, w której uczestniczy po stronie nowo wstępującego do spółki wspólnika.

Ograniczenia w sprzedaży udziałów:

Jak wskazano powyżej, rozporządzanie udziałami w spółce z o.o. może być ograniczone jedynie umową spółki. Stąd też nawet jeżeli nie planujesz sprzedaży udziałów w swojej spółce, warto sprawdzić, czy zabezpieczone są Twoje interesy dotyczące kontroli nad tym, kto w spółce stanie się wspólnikiem.

O tyle, o ile nie jest możliwe całkowite wyłączenie możliwości zbywania udziałów przez wspólników, o tyle występuje wiele możliwości ograniczenia możliwości takiej sprzedaży. Mogą one dotyczyć nałożenia obowiązku spełnienia okreslonych kwalifikwacji, umiejętności lub wykonywania określonego zawodu przez nowo wstępującego do spółki wsólnika. Mogą również dotyczyć konieczności uzyskania określonych umową spółki zgód korporacyjnych - innych wspólników lub wspólnika większościowego. Ponadto brak jest również ograniczeń w możliwości uzależnienia takiej sprzedaży od zgody osoby trzeciej w stosunku do spółki, którą może być np bank finansujący linie kredytów inwestycyjnych dla danej spółki. Brak również przeciwwskazań do uzależnienia w umowie spółki możliwości dysponowania udziałami od upływu określonego terminu lub spełnienia określonego warunku, np wcześniejszego dokapitalizowania spółki przez ustępującego wspólnika.

Czy sprzedający udziały sp. z o.o. odpowiada za ich wady na zasadzie rękojmi?

Jeżeli sprzedane przez dotychczasowego wspólnika udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością posiadają wady, odpowiada on z tytułu rekojmi przed kupującym udziały, chyba że kupujący wiedział o wadzie w chwili zawarcia umowy sprzedaży. Dlatego tak ważnym jest dokonanie przez kupującego udziały pełnego due diligence dotyczącego nabywanych udziałów, a także osoby sprzedającego. Brak pewności co do statusu prawnego i finansowego sprzedającego udziały, jak i co do statusu samych udziałów może prowadzić do poważnych problemów prawnych związanych z m. in. obciążającymi udziały prawami osób trzecich.

W ślad za zweryfikowanym statusem dotychczasowego wspólnika i nabywanych udziałów warto zawrzeć w umowie sprzedaży udziałów odpowiednie zapisy, które zabezpieczą odpowiednio nabywcę (ale także zbywającego).

Jakie są koszty podatkowe przy sprzedaży udziałów w spółce z .o.o.?

Strona zbywająca udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością zobowiązana jest do zapłaty podatku dochodowego od takiej czynności - w zależności, czy zbywającym jest osoba fizyczna, czy prawna - będzie to podatek PIT lub CIT. Strona kupująca udziały w spółce powinna natomiast liczyć się z koniecznością zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) w wysokości jednego procenta wartości rynkowej transakcji. Należy pamiętać, że kupujący ma jedynie 14 dni na zgłoszenie deklaracji dotyczącej PCC do odpowiedniego urzędu skarbowego.

Potrzebujesz więcej informacji?
Chcesz wiedzieć, jakie działania podjąć, aby przekształcić swoją działalność?